DHARMA - THE MORAL OF MAHABHARATA - "BHARATA SAVITRI"

2015-14  Dharma - The Moral of Mahabharata - "Bharata Savitri"

Almost towards the end of the Mahabharatha, in the Swargavarohana Parva, there occurs four slokas [5.60 to 5.63] of profound importance, extreme beauty and terseness to which Veda Vyasa has given the title ‘Bharatha Savitri’. 

In the next sloka [5.64], the poet adds that he who reads these four slokas every morning will reap the benefit of having read the entire Mahabharatha and will realize the Supreme Brahman.

Veda Vyasa, in this set of four verses has brought out the essence and the moral of the great epic. Just as Gayatri is considered the essence of the Vedas, Savitri is of Mahabharata, considered as the Fifth Veda. 

Bharata Savitri - Moral of Mahabharata [Swargarohana Parva 5.60-63] 
(Extracted from K M Ganguli's translation of Mahabharata [1883-1896])

मातापितृ सहस्राणि पुत्रदार शतानि च |
संसारेष्वनुभूतानि  यान्ति यास्यन्ति चापरे ||                              5.60

mAtApitR sahasrANi putradAra shatAni ca |
saMsAreShv-anubhUtAni yAnti yAsyanti cApare ||

Thousands of mothers and fathers, and hundreds of sons and wives

arise in the world and depart from it. Others will (arise and) similarly depart.

हर्षस्थान सहस्राणि भयस्थान शतानि च |

दिवसे दिवसे मूढं आविशन्ति न पण्डितम्  ||                               5.61

harShasthAna sashasrANi bhayasthAna shatAni ca |
divase divase mUDhaM Avishanti na paNditam ||

There are thousands of occasions for joy and hundreds of occasions for fear.

These affect only him that is ignorant but never him that is wise.

ऊर्ध्व बाहुर्विरौम्येष न च कश्चिच्छृ णोति मे  |
धर्मादर्थश्च कामश्च स किमर्थं न सेव्यते ||                                  5.62

Urdhva bAhur-viraumyeSha na ca kashcicchRNoti me |
dharmAdarthashca kAmashca sa kimarthaM na sevyate ||

With uplifted arms I shout but none hears me.

From Dharma result Artha and Kama. Why then is Dharma, not observed?


न जातु कामान्न भयान्न लोभाद् धर्मे त्यजेज्जीवितस्यापि हेतो: |

नित्यो धर्म: सुखदु:खे त्वनित्ये जीवो नित्यो हेतुरस्य त्वनित्य: ||  5.63

na jAtu kAmAnna bhayAnna lobhAd dharme tyajej-jIvitas-yApi hetoHo |
nityo dharmaH sukhaduHkhe tvanitye jIvo nityo heturasya tvanityaH ||

Not out of passion or fear or greed, not even for the sake of life, should one ever abandon dharma. For Dharma is eternal; Pleasure and Pain are transitory. Jiva is eternal.  That which embodies is not so. 

इमां भारत सावित्रीं प्रातरुत्थाय य: पठेत्  |
स भारत फलं प्राप्य परं ब्रह्माधिगच्छति  ||                                5.64

imAM bhArata sAvitrIM prAtarutthAya yaH paThet |
sa bhArata phalaM prApya paraM brahmAdhi-gacchati ||

That man who, waking up at dawn, reads this Bharata Savittri, acquires all the rewards

attached to a recitation of the mahAbharata and ultimately attains to the highest Brahman. 

इति भारत सावित्री संपूर्णम् 

---------------------------------------------------------------------------------------------

Mahabharata of Vyasa by KM Ganguli [1883-1896]: 
[Click Here]

-------------------------------------------------------------------------------------

Tamil verson of BharataSavitri: Great Secret from Mahabharata
Bharatha Savitri: [Click Here]

ஆயிரக்கணக்கான தாயார் தகப்பனார்கள் நூற்றுக் கணக்கான பிள்ளைகள், மனைவிகள் இந்த உலகத்தில் பிறக்கிறார்கள். மேல் லோகத்திற்கும் போகிறார்கள். மற்றவர்கள் கதியும் இதே மாதிரிதான். ஆயிரக்கணக்கான நேரங்களில் சந்தோஷமும், நூற்றுக்கணக்கான நேரங்களில் பயமும் ஏற்படுகிறது. அவைகளை அஞ்ஞானிகள் மட்டும் அநுபவிக்கிறார்கள். ஆனால் விவேகியைத் தாக்காது. தூக்கிய கைகளுடன் உரக்கக் கத்துகிறேன்; ஆனால் ஒருவரும் கேட்பதில்லை. தர்மம்தான் சொத்தும் ஆனந்தமும் ஆகும். ஆகையால் தர்மத்தை ஏன் கடைப்பிடிக்கக்கூடாது? சந்தோஷத்திற்காகவும், பயத்திற்காகாவும், காமத்திற்காகவும் ஒருவரும் தர்மத்தை விடக்கூடாது. ஏன்! உயிருக்காகவும் தர்மத்திலிருந்து நழுவக்கூடாது. தர்மம்தான் சாஸ்வதம்.. ஜீவன் இருக்கிற சரீரம் சாஸ்வதமில்லை; ஜீவன்தான் சாஸ்வதம். யார் இந்த ‘பாரத சாவித்ரி’யை விடியற்காலையில் எழுந்திருந்து படிக்கிறானோ அவன் மஹாபாரதம் முழுவதும் படித்த புண்ணியத்தைப் பெற்று முடிவில் ப்ரஹ்மஞானத்தை அடைவான்.